EUSKAL GAITASUN AGIRIA

Kaixo guztioi!
EGA hitza honetan klikatzen baduzue, euskararen gaitasun agiriari buruzko informazio guztia jasoko duzue.

EUSKARAREKIKO KONTZIENTZIA PIZTU NAHI DUTE OIARTZUNEN

Herriko ikastoletan hizkuntzaren egoera aztertzen ari dira Oiartzunen. Ttur-ttur Euskaltzaleon bilguneko lau kide ari dira aste honetan Oiartzungo Haurtzaro ikastolan ikasleei euskararen egoeraren inguruko hausnarketak egiten. Datorren astearen amaiera bitartean, Elizalden egingo dute gauza bera.
Ondoren, Ikasle gazteentzako motibazio saioak prestatuko dituzte. Lau orduko iraupena du saio bakoitzak eta bi orduko bi modulutan ematen dira.
Ikastaro hauen helburua gazteengan hizkuntzarekiko kontzientzia piztea da. Gazteak euskararen normalkuntza bidean eragile aktibo bihurtzea bilatzen da.
Honako arloak lantzen dituzte: soziolinguistika, Euskal Herriko eskualdeetako datuak eta egungo egoera nola hobe daitekeen.

ZEIN DIRA EUSKARAREN NORMALIZAZIO PROZESUAN ZERIKUSIA DUTEN ERAGILEAK?

EGITURAZKOAK (GIZARTETIK DATOZENAK):

Norberaren harreman sareko euskaldunen dentsitatea: zenbat eta gehiagok jakin eta erabili euskara norberaren harreman sarean (familian, lagunartean...), orduan eta handiagoa izango da euskararen erabilera. Familia euskalduna bada (biak, ala bietako bat) eta hizkuntz transmisioa gauzatu bada, ikasleak euskara izango du ama hizkuntza, honek duen garrantziarekin. Alderantziz bada, egoera erabat aldatuko da.

Norbera bizi den herriko euskaldunen dentsitatea edo gune soziolinguistikoa: euskaldunen dentsitatea zenbat eta handiagoa izan esparru zabal honetan, orduan eta bizitasun gehiago izango du euskarak. Honek ahalbidetuko du ikaslearen bizitza esparruak (kirola, kultura, lagunartea, aisialdia...) euskaraz gauzatzeko aukera ala ezintasuna.

NORBANAKOAK.

Norberak euskaraz eta erdaraz hitz egiteko duen edo lortzen duen erraztasuna: euskararen EZAGUTZA OSOAK arlo formalean eta ez-formalean erraztuko du euskararen erabilera.

Euskararekiko INTERESA eta jarrera: zenbat eta aldekoagoa izan euskararekiko jarrera, orduan eta handiagoa da euskararen erabilera.

EUSKARAZ BIZI EGITASMOAREN IZAERA

Euskaraz Bizi egitasmoak garbi dauka, hezkuntzaren kalitateaz hainbeste hitz egiten dugun garai hauetan, besteak beste, euskararen ezagutza eta erabileraren arteko orekak kalitatea adierazten duela. Horrela, euskararen erabilera etengabe sustatzen doana bide onetik doan bezala, nola halako ezagutzara mugatzen dena hezkuntza alorreko helburu nagusienetakoa lortzeke geratuko da.
Ideia horien gidaritzapean, Euskararen Normalkuntzan sakontzea du helburu, aurrerapausoak ematea, ikasleen bizitzako esparru eta funtzioetan euskararen ezagutza eta erabilera orekatzea, alegia. Euskal Eskola ez da euskara ikasteko gunea soilik, ikaslea euskaraz bizitzera animatu eta bultzatuko duen mikroespazio eraginkorra baizik. Horretarako, Euskal Eskolaren ardurak birplanteatu beharra nabarmentzen du, estrategia berriak mahai gainean jarriz eta arlo pedagogikoaz gain arlo instituzionala ere normalkuntzaren aldeko eragin esparru garrantzitsutzat hartuz.

HAUSNARKETA EGITEKO UNEA

Hilabete guzti hauetan zehar euskarari buruzko hainbat artikulu eta informazio jarri dut nire bloggerrean zuentzat guztiontzat.Guzti hau, espero dut irakurtzeaz aparte hausnarketa egiteko ere baliagarri izango zaizuela.Ez dezagu ahaztu euskara gure arbasoek utzitako ondasun bat dela eta horrekin batera gu osatzen gaituen elementu garrantzitsu bat dela.Amaitzeko, euskara erabili, zabaldu eta indartu behar dugu, hau guztia denon esku dagoelarik!!!pertsona bakoitzaren ahaleginak eta gogoak emaitza oso positiboak ekar ditzake...

LANPOSTU PUBLIKOETAN EUSKARA GEHIAGO BALORATUKO DU NAFARROAKO GOBERNUAK

Lanpostu publikoen deialdietan euskara gehiago baloratuko du Nafarroako Gobernuak Nafarroako Gobernuak aurkeztutako dekretu zirriborroaren arabera, lanpostu publikoen deialdietan euskara hitz egitea gehiago baloratuko da. Eremu mistoan %3 balioko du, eta eremu euskaldunean %6. Lanpostu batzuetan, kopuru horiek %6koak eta %10ekoak izan daitezke, hurrenez hurren. Euskarabideak ontzat eman du dekretu zirriborroa, baina Hizkuntza Eskubideen Behatokiak adierazi duenez, Gobernuaren asmoa "aurpegia garbitzea" eta "euskararen derrigorrezko ezagutza saihestea" besterik ez da izan.

EUSKARA ETOKIZUNEKO HIZKUNTZA

Euskara Etorkizuneko HizkuntzaEuskara ez da inolaz ere historiaurreko "bitxia", hizkuntza bizia baizik. Beraz, bere etorkizuna ere izanen du. Ildo horretatik, gero eta presentzia handiagoa du euskarak gure gizartean, hala nola, Unibertsitatean, informatika alorrean (Windows 95, CD-Rom,...), entziklopedia bildumetan,...
Populazio aldetik dentsitate txikikoa da eskualde hau.
Herri handienetan merkataritza eta zerbitzu nagusiak biltzen dira. Gainerako herrietan abelazkuntza eta nekazaritza dira sektorerik nagusienak, eta industria bigarren mailan dago, nahiz eta diru-iturririk nagusiena izan.
Gaur egun haurrek eskoletan euskaraz ikasteko aukera dute. Baztan-bidasoan haur guziek ikasten dute euskara (%80tik goiti euskara hutsez).
Bertzalde, helduak alfabetatu eta euskalduntzeko Euskaltegiak ditugu. Premia handia dugu arlo honetan, euskaldun gehienak alfabetatugabeak baitira.

ANBOTOKO MARIREN OLERKIA

Guk Anbotoko Mari ezagutu
genuen kondaira baten
begiak beltzak ta bere oinak
ahate itxura zuten
ahotsa zeukan zoragarria
beti zegoen abesten
urrezko orrazi eder batekin
bere ilea orrazten.

Don Diego jaiki ta Anbotora
joan zen betiko eran
Mari ezagutu ta ezkondu ziren
ibili ziren primeran
bere ezkontza Don Diegorekin
hasi zenean gainberan
suzko zaldien itxurarekin
joan zen zerutik hegan.


Don Diego preso hartu zutela
ikusi zuen oso argi
zaldi magiko bat hartu zuen
lagundu nahirik berari
arin askatu zuen Don Diego
ta beste preso ugari
ta harrez gero benetan pozik
bizi izan zen gure Mari.

EUSKARAZ ETA KITTO!

Urte guztian zehar, batean eta bestean ikusten ditugu Euskal Herriko txoko ezberdinetan erdarazko seinaleak ezabaturik. Hamaika era ezberdinetan eginiko ezabaketa, euskarak jasaten duen zapalkuntza argiki islatzen den ikurretan, euskararen presentzia aldarrikatu asmoz. Hala ere, azaroa inguruan Euskal Herrian Euskarazek deitutako ezabaketa egunen testuinguruan ezabaketa dinamikak asko ugaritzen dira, iaz adibidez 1.500 seinaletik gora ezabatu zirelarik garai honetan. Ez zen marka makala izan iazkoa, baina aurten guztion artean gainditu behar dugu kopuru hori. Azken urteetan gorantz doa kopurua etengabe, eragina handia da; hala ere, onartu behar da ere oraindik urruti gaudela aldarrikatzen duguna lortzeko behar dugun eragin mailatik.

EUSKARA AMARI (Gure hizkuntza galduko dela pentsatzen duten haientzat)

Euskaraz hitz egin behar degula argi ta garbi dago, gaur eta beti.Bere txiliñots eder hori, geure belarrietan, musika bezain goxua da benetan.Geure gurasoen aurrekoek horrela egiten zuten. Mila urte igarota guk jarraitzen degu gauza bera.Betirako bere urratsak, euskaldunok bezala, segitu behar degu eta. Txalapartatik sintetizadoretara kobazuloetatik izarretara.Kantauri itsas-zurrunba arroken aurka jotzean, gure euskara maitia ere, aditu egin ahal da.Antxeta, enara, urretxindor eta kukuek, itsasalde eta mendietan euskaraz abesten dute.Behean eta gainean, lur, itxaso ta airian, lurralde ta txoko guztietan geure Euskal Herri maitian.Sortaldetik sartaldera, hegoaldetik iparraldera, baietz esango diogu Ama Euskarari oro har.Hemen Ameriketan, etorritako eta ondorengoek lur liluragarri hau maitatzen dugu, ere bai.Panpan, larreetan eta itsasoan, aranetan eta mendietan, ibaietan eta lautadan, zeruan eta lurrean.Hemen, hizkera maitia, han bezala, soinutxo samur hori ere entzuten da.Bai han bai hemen, txoritxo bat, zugaitzeko kabian, mendiko aldapa batian. Hara nun den gure euskara, kantu hori bezala, mundu guztian.Askatasun-oihua danorentzat bada, zure soinu ederra, Euskara, ziur gurea da.Guk eta gure hizkuntza hasierako denboretatik, hor egon gara beti. Eta munduaren amaieran berdin egongo gara, zutik!

BULTZA EUSKAL HEZKUNTZA

Bazen behin zuhaitz luze bat
Euskal hezkuntza da
Hosto mordoa zituen
Bere adar guz(t)ietan.
Nola demontre egin daiteke
Indartu behar da
Enbor lodi eta ederra
Bestela hautsiko daeuskara, bai, hezkuntza…ere bai.
BULTZA euskal hezkuntza
Euskal Herri osoan
Udazkenean hostotxoak
Erortzen dira
Lurrazalean erabiliz
Euskaldunon mintza
Epeltasuna heldutakoan
Sortuko berriak
Lehen eroritakoekin
Elkartuko dira.euskara, bai, hezkuntza…ere bai.
BULTZA euskal hezkuntza
Euskal Herri osoan euskara, bai, hezkuntza…ere bai.
BULTZA euskal hezkuntza
Euskal Herri osoan
Euskara, bai, hezkuntza…ere bai.
BULTZA euskal hezkuntza
Euskal Herri osoan.

Euskara nuestra lengua

El número de personas que –tanto en el País Vasco como en el resto del mundo– hablan euskara asciende en la actualidad a casi 700.000. Gipuzkoa es el territorio con mayor número de vascoparlantes.
En la Comunidad Autónoma Vasca y en el País Vasco Norte el porcentaje de vascoparlantes es de uno de cada cuatro habitantes; en Navarra, uno de cada diez. El proceso de normalización lingüística iniciado hace 20 años en la Comunidad Autónoma Vasca ha dado sus frutos: 6 de cada diez jóvenes saben euskara.
En el País Vasco Norte, sin embargo, el proceso es inverso: solamente uno de cada diez jóvenes habla euskara, lo que sitúa a nuestra lengua en una de las 3.000 que, según la UNESCO, se hallan en riesgo de desaparecer.
La enseñanza en euskara, pese a todo, sigue avanzando: hay posibilidad de estudiar en nuestra lengua en las ikastolas (sistema de inmersión), en las escuelas públicas y escuelas concertadas católicas. También los estudios universitarios pueden realizarse en euskara en todos los territorios. En todo el País Vasco, diversos organismos públicos y privados impulsan la euskaldunización de adultos: 50.000 personas estudian en la actualidad nuestra lengua. El euskara se ha convertido en lengua de comunicación.
El euskara ha entrado de lleno en las nuevas tecnologías de la comunicación (grupos multimedia, Internet...). En otro orden de cosas, la oficialidad del euskara ha supuesto avances para nuestra lengua en ámbitos como la educación, la administración, la señalización vial, etc, en buena parte del País Vasco. Por otra parte, hay numerosas iniciativas en marcha para la euskaldunización de la sociedad y para fomentar el uso del euskara. En el País Vasco Norte, la utilización del euskara en la vida pública es mayor en la actualidad que hace algunos años, aunque queda aún mucho por hacer en lo que se refiere a transmisión familiar, enseñanza y otros muchos ámbitos.

NORMALIZAZIO HELBURUA

Jaurlaritzako bozeramaile Miren Azkarateren esanetan, ahalegin berezia egin behar da «bai ikastoletan eta baita euskaltegietan euskara ikasi zuen jendeak normaltasun osoz erabiltzeko aukera izan dezan». Azkarate Aretxabaletan izan zen atzo goizez, Gipuzkoako Ikastolen festan parte hartzen. Jaurlaritzako bozeramailearen aburuz, euskara eguneroko bizitzan txertatzeko beharrezkoa da «horretarako gune egokiak sortzea». Lan mundua jarri zuen Azkaratek adibide gisa. Hartara, esparru horretan egun dauden normalizazio proiektuen indartzearen aldeko jarrera azaldu zuen. «Langileek bai euskaraz eta baita erdaraz ere mintzatzeko aukera izan dezaten», esan zuen. Bere aldetik, Tontxu Camposentzat Kilometroak ekimena omenaldia da bai hezkuntzan ari diren guztientzat bai euskararen alde lanean ari direnen-tzat ere. «Etorkizunean, euskara eta euskal hezkuntza defenda-tzeko horrelako ekimenak antolatzea beharrezkoa ez baldin bada ere, pozgarria izango litzateke mantentzea, belaunaldi berrien etorkizunaren alde lan egin ahal izateko», adierazi zuen. A. L.

ERABILERAREN AKATSAK

Ez dut uste erabileraren inguruan egiten diren komentario asko hain pesimistak izan behar liratekeenik. Handitu da, batez ere dentsitate handiko herrietan, baina oraindik hemen dago erronka.
Beste egunean 25 urteko gazte bati bizkaieraz zuzendu nitzaion Bizkaiko kostaldeko herri euskaldun batean eta hau izan zen bere erantzuna: -”Jo, nik ez dut euskaraz hitzegiten ia ahaztu zait ikastolan nenbilenetik ez dut ikasi, Leioako ikastola batean”. -”Gainera zuok bizkaieraz hitzegiten duzue, herrian, neskak eta bere familiak ere eta LOTSA ematen dit”. Nire erantzuna: -”Lasai, hemen bakoitzak bere erara egiten du, batzuk euskakia eta besteek batua, euskaraz hitzegitea da garrantzitsua”. Nire ustez, gazte horren arazo nagusia bere inguruneko erabilera eza da, Bilbo ingurua, baina kontuz izan behar dugu bigarren arriskuarekin, eukalkiarekiko LOTSA. Hor uste dut zerbait txarto egin dugula agian. Ikastoletan, urteetan dena euskaraz hitzeginez, behintzat erakutsi behar zieten zerbait bizkaieraz, ia, ez dena, argi dago batua erakutsi behar dela gaur egun, hori ez dugu zalantzan jartzen baina batua ondo dakienak bizkaiera ikastolan azkar ikasi dezakete. Hor nire proposamena, bizkaian talka hau ekiditzeko proposamena: bizkaiera zerbait erakustea D ereduan, gainera zentrua ezberdintzeko gaia izan daiteke. Nik dakidala, hau ikastola erlijiosoek bakarrik bultzatu dute eremu ez erdalduneta, eta besteek zergaitik ez????

Euskararen jatorriari buruzko teoriak

Euskaralarien lan-ildo nagusia euskararen eta beste hizkuntza batzuen arteko ahaidetasuna bilatzea izan da, eta hizkuntza horien artean afrikarrak (bereberea, guantxera, somaliera, egiptoera...), kaukasiarrak (georgiera, errusiera...), hildako hizkuntzak, eta abar daude.
Euskara hainbat hizkuntzarekin erkatu ondoren, lortu diren emaitzek ez dute frogatzen haien artean ahaidetasun garbirik, eta beraz, euskararen jatorria ezezaguna zaigu oraindik.
Zenbait ikerlarirentzat, euskararen jatorriaren inguruko ezezagutza hori euskaldunen jatorriarekin loturik dago, hitz horietako batzuek Harri-Aroraino eramaten gaituztelako. Aitz-kora, aitz-lurra edo aiztoa hitzen erroan haitz dugu, eta ustez, tresna horiek harriz egiten ziren garai batekoak lirateke.
Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuroparrak
Euskararen jatorria hizkuntza pre-indoeuroparren artean kokatu zuen teoria 1920 eta 1950 urte inguruan plazaratu zen, Europako zenbait toponimo aztertu eta horietako askoren atzean euskal erroa ezkutatzen zela jakin zutenean.
Hizkuntza pre-indoeuroparrek erro berbera zutela dioen ideian oinarritua dago teoria hori, eta euskara, berriz, Mediterraneo arroko hizkuntza batzuen artetik bizirik iraun duen azkena litzateke.
Teoria hori Francesco Ribezzo hizkuntzalariari zor zaio. Greziako testu klasikoetako toponimoak eta antroponimoak aztertu ondoren, zenbait antzekotasun aurkitu zituen hizkuntza pre-indoeuroparrekin. Hortik abiatuta bere teoria garatu zuen. Beraren iritziz, hizkuntza indoeuroparrak baino lehen, bazegoen hizkuntza nagusi bat, eta hizkuntza nagusi horretatik beste batzuk sortu ziren. Euskara litzateke horietako bat. Nolanahi ere, egia izan arren euskararen eta hizkuntza mediterranearren artean badirela antzekotasunak hurbiltasun geografikoak ahalbidetzen dituen antzekotasun xumeak baino ez dira.

Euskal-iberiar teoria

Euskal-iberiar teoriaren arabera, euskara dugu Iberiar Penintsulan mintzatzen ziren hizkuntzek utzi duten aztarna bakarra. Hipotesi horren arabera, euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke. Teoria horren bultzatzailea Lucio Marino Siculo izan genuen. Beraren atzetik, hainbat hizkuntzalarik eta idazlek euskal-iberiar teoria onartu zuten: Garibay, Poza, Oihenart, Astarloa, Larramendi, Humboldt, Schuchardt...
Humboldt hizkuntzalaria euskaraz baliatu zen Hispaniako toponimia klasikoa azaltzeko. Iberiar inskripzioak itzultzeko ere euskara erabili zuen. Nahiz hasieran bazirudien teoria horren oinarria baliagarria zela, hitz iberiarren eta euskal hitzen artean antzekotasuna duten kasuak aztertu ondoren, ikusi zen ezin zitekeela ahaidetasun genetikoa behar hainbat justifikatu, hau da, Hispaniako toponimiaren jatorria ezin zitekeen euskararen bitartez azaldu.

Hizkuntza afrikarrak

Zenbait ikerlarik ikusi zuten Afrikako hizkuntza batzuek nolabaiteko harremana zutela euskararekin, eta horrek bultzaturik, gako berrien bila ekin zioten lanari. Euskal-afrikar teoriaren aldeko diren hizkuntzalarien artean Schuchardt eta Mukarovsky aurkitzen ditugu. Lehenak, iberiar hizkuntzarekin zuen harremanaz gain, familia kamitikoa duten Afrika iparraldeko hizkuntzekin izan zezakeen ahaidetasuna aztertu zuen. Mukarovskyren ustez, aldiz, euskara hizkuntza berebereetatik zetorren. Bere abiapuntua bi hizkuntza horien artean antzekotasun fonologikoak aurkitzea izan zen, hau da, bi hizkuntza horiek soinu berberak zeuzkatela ikustea.
Inork ez du ukatzen bereber hizkuntzaren eta euskararen artean antzekotasun lexikoak daudenik, baina ez dira aski bi horien jatorria bera izan zela frogatzeko, zeren ez baitute antzeko sintaxirik, morfologiarik edota gramatikarik. Filologo historikoek diotenaren arabera, jatorri kamitikoa zuten herri nomadak Euskal Herrian kokatu izanak azalduko lituzke antzekotasun horiek, eta horiek bertan egon izanaren froga gisa zenbait hitz geratu zaizkigu gure hiztegian. Era berean azalduko litzateke euskaran hitz berebereak, guantxeak, somalierakoak, etiopierakoak edo antzinako egiptoerakoak agertzea.

Kaukasoko hizkuntzak

Euskararen jatorri kaukasikoaren defendatzaile porrokatuenak errusiarrak eta georgiarrak izan ziren, baina ez ziren bakarrak izan. Beste herrialde batzuetako hizkuntzalariek ere teoria horren alde egin zuten. Horien artetik, Garibayk adierazi zuen hizkuntza kaukasikoen eta euskararen artean zenbait antzekotasun zeudela topononimia mailan, esate baterako: Aralar / Ararat. Beste batzuek, berriz, hala nola Bouda, Vogt eta Klimovek, hainbat antzekotasun aurkitu zituzten lexikoan. Bestalde, Koldo Mitxelenak adierazi zuen ez zegoela inolako antzekotasunik, lexikoari zegokionez bederen. Horren ondorioz, teoria kaukasikoa defendatzen zutenek beren hipotesia frogatu beharra izan zuten, morfologia aztertuz. René Lafon hizkuntzalariak 35 korrespondentzia aurkitu zituen euskararen eta hizkuntza kaukasikoen artean, eta horrek esan nahi zuen egitura bera zutela. Koldo Mitxelenak, berriro ere, antzekotasun guztiak ukatu zituen, eta esan zuen Kaukason hogeita hamarretik berrogeira hizkuntza desberdin daudela, bi multzotan banatuak: hegoaldekoak eta iparraldekoak. Bi multzo horiek, aldi berean, azpimultzotan banatzen dira: ekialdeko, erdialdeko eta mendebaldeko hizkuntzak. Labur esateko, hainbat eta hainbat hitz daude Kaukasoko hizkuntza guztietan, eta nekez baiezta liteke antzekotasunik dagoenik berrogei hizkuntzek osatutako multzo baten eta euskararen artean.
Nolanahi ere, zenbait azterketa egin ondoren, Mitxelenak egiaztatu ahal izan zuen bazegoela antzekotasunik horien artean, esate baterako, kasu ergatiboaren (nork) erabileran, aditzen pertsonaren pluraltasunean eta nekazaritza eta abeltzaintza inguruko zenbait hitzetan.
Arrazoi horregatik euskara hizkuntza kaukasikoekin ahaidetu ohi da, eta bereziki georgierarekin, harekin baititu antzekotasun sintaktiko, morfologiko eta gramatikal handienak.

Protoeuskara eta glosak

Euskaraz idatzitako lehenengo hitzak Akitania eta Pirinio inguruetan aurkitutako erromatarren garaiko hilarrietakoak ditugu (I. mendea). Jainko eta jainkosen izenak izan litezke: sembe > seme, anderexo > andereño, cison > gizon...
Gaur egun ezagutzen dugun euskara ez da antzinakoa bera. Horregatik, protoeuskara hitza sortu da, antzinako euskara hura izendatzeko.
Orain arte euskaraz idatzita aurkitu diren esaldirik zaharrenak Donemiliagako Glosak dira.
Glosak, latinezko testuak ulertzeko monje kopistek idazten zituzten oharrak dira, hau da, zatirik zailenei buruzko ohar batzuk. Glosa horiek X. mendeko eskuizkribu batean aurkitu ziren Donemiliagako Monasterioan (Errioxa). Euskaraz idatzitako bi glosak 'guec ajutuezdugu' (ez dugu laguntzarik) eta 'jzioqui dugu' (piztu dugu) dira.

Euskara hezkuntzan eta komunikabideetan

EAEn eta Nafarroako zati batean Ikastolen sarearekin batera D eredua (euskaraz ikasteko eredua) eskola publikora zabaldu da eta horrela bertako umeek euskaraz ikasteko aukera dute. Hedabideei dagokienez, azken urteotan urrats nabarmenak egin dira, euskarazko hedabideak sortuz. Hala ere, Euskal Herrian dauden hedabide garrantzitsu gehienak erdal elebakarrak dira. Horrela, telebista nagusietatik bakarra da euskara hutsez emititzen duena; egunkarien artean bakarra da euskaraz egiten dena, Berria, eta gainera 2003an bere aurrekaria, Euskaldunon Egunkaria, Espainiako Entzutegi Nazionalak itxi zuen; aldizkari munduan ere nabarmena da erdararen nagusitasuna, nahiz eta herriz herriko aldizkari gehienak euskaraz egiten diren; irratiei dagokienez, gehienek erdaraz emititzen dute. Garai hauetan interneten bidezko komunikazioaren eta globalizazioaren garrantzia ukaezina da. Bi erronka inportante dira eta, zentzu honetan, ahalegin handiak egiten ari dira interneten euskararen presentzia areagotu eta hobetzeko. Goi-mailako ikasketak euskaraz egiteko Nafarroan eta Iparraldean ezintasuna ia osoa da; izan ere, Nafarroan ikasketa batzuetan ikasgai gutxi baino euskaraz ez daudelako. EAEn ikasketa asko euskaraz egin daitezke eta bertako unibertsitate publikoan euskara normalizatzeko planak abian daude.

Erakunde publikoen lana eta gizartearen ekimena elkarren osagarri

1997an Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua sortu zen, euskararen normalizazioaren prozesua areagotzeko. Horretarako bi jardunbide nagusi lantzen ditu: batetik, euskararen gizarte erakundeen arteko kohesioa bultzatzea eta indarrak artikulatzea eta, bestetik, gizarte-eragileak, indar ekonomikoak eta alderdi politikoak hizkuntza normalizatzeko proiektuetan partaide izatera bultzatzea. Egun 50 gizarte-eragile inguru biltzen dira Kontseiluaren barruan eta bere proiektu nagusia izan da Bai Euskarari izeneko Akordioaren plan estrategikoa bultzatzea eta garatzea. Eusko Jaurlaritzak, berriz, Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia egin du eta euskararen normalizazioa lortzeko plan estrategikoa da. Plan honek hizkuntza-politiken hiru ardatz nagusi aztertu ditu: euskararen geroratzea, erabilera-eremuak, eta komunikabideak eta kulturgintza. Eusko Jaurlaritzaren eta Kontseiluaren planak EAEko herri batzuetan batera garatzen ari dira. Argi dago euskararen normalizazioa lortzeko egindakoa inportantea izan bada ere, oraindik hizkuntza gutxiagotua dela eta funtzio sozial guztiak betetzetik urrun dagoela.

Egoera benetan kezkagarria da Nafarroan eta batez ere Iparraldean

Euskal Herriko egoera soziolinguistikoan aldeak daude lurralde batetik bestera: Nafarroako iparraldea, Ipar Euskal Herriko barnealdea, Bizkaiko ekialdea eta Gipuzkoa dira eremurik euskaldunenak; Araba, Bizkaiko mendebaldea, Iparraldeko kostaldea eta Nafarroako hegoaldea, berriz, erdaldunenak. Euskal Herriko hiriburuak edo metropoliak ere, hau da, Bilbo, Gasteiz, Iruñea eta Baiona (Donostia salbuespena da) ia erabat erdaldunak dira.
Euskarak gizartean duen ezarpena eta indarra arras desberdinak dira lurralde batetik bestera: euskara nabarmen egiten ari da gora Euskal Autonomia Erkidegoan; behera, Ipar Euskal Herrian; eta ez gora, ez behera Nafarroako Foru Komunitatean.
Iparraldean galerak irabaziak baino handiagoak dira eta Nafarroako irabaziak gizartean antzemateko txikiegiak dira oraindik; EAEn bakarrik dira irabaziak galerak baino handiagoak.
Euskararen erabilera ere etengabe ari da behera egiten Ipar Euskal Herrian; ez gora, ez behera Nafarroan; eta gora Euskal Autonomia Erkidegoan.
Gehienak euskara sustatzearen aldeko dira Euskal Autonomia Erkidegoan eta Iparraldean, azken lurralde honetan proportzioak zertxobait txikiagoak badira ere. Nafarroan ordea, aurkakoak dira nagusi.